Bật mí bí mật về mạch bạch huyết trong não  

Tháng 6/2015, tạp chí Nature đã giới thiệu một nghiên cứu mới [1], thay đổi một cách căn bản kiến thức về mạch bạch huyết trong não mở ra khả năng điều trị những bệnh liên quan tới não bộ và hệ miễn dịch trong não.

Trong cơ thể người có hai hệ mạch. Mạch máu màu đỏ mang hồng cầu, mạch bạch huyết (lymphatics) mang chất dịch trong suốt. Mạch bạch huyết góp phần giữ cân bằng nội mô và là một phần của hệ miễn dịch. Mạch bạch huyết được ví như một hệ thống thoát nước cho căn nhà cơ thể, vận chuyển đi những dịch còn sót lại ở mô, mà mạch máu không kịp thẩm thấu, và đưa trở lại hệ tuần hoàn tim mạch. Ngoài ra, trong quá trình di chuyển trong hệ bạch huyết, dịch bạch huyết còn được đưa qua vô số hạch bạch huyết, một phần quan trọng trong hệ miễn dịch của cơ thể, nhằm nhận diện những chất lạ hay tác nhân gây bệnh để điều hoà miễn dịch bảo vệ cơ thể. 

Trong khi mạch máu có màu đỏ đã được nghiên cứu sâu rộng, mạch bạch huyết cho tới nay vẫn  chưa được tìm hiểu rõ ràng, vì rất khó nhìn thấy và dễ bị bỏ qua ngay cả khi đã quan sát dưới kính hiển vi. Sách giải phẫu học của Gray (Gray’s anatomy), cuốn sách gối đầu giường trong ngành giải phẫu học, cho rằng hệ thống bạch huyết không tồn tại trong não. Theo đó, não không có mạch bạch huyết liên thông với hệ miễn dịch.

Tuy nhiên, nghiên cứu của nhóm Jonathan Kipnis đăng trên tạp chí Nature [1] đã chỉ ra sự tồn tại của mạch bạch huyết trong não. Để tìm kiếm mạch bạch huyết này trong não, nhóm đã dùng phương pháp nhuộm mô miễn dịch với những kháng thể đặc trưng cho lớp biểu bì (endothelium) của mạch bạch huyết. Nhóm cũng đưa ra chứng cứ về khả năng di chuyển của chất dịch và tế bào miễn dịch trong hệ mạch này. Giáo sư (GS) Kipnis, trưởng nhóm nghiên cứu cho biết, phát hiện về hệ mạch bạch huyết này hoàn toàn là tình cờ khi, Antoine Louveau, một thành viên của nhóm, đang nhuộm các tế bào miễn dịch trong não, thì phát hiện ra rằng có nhiều tế bào này tập trung thành hàng dài theo một đường ở rãnh dọc giữa hai bán cầu não (sagittal sinus) [1].

 Phát hiện của nhóm Kipnis không chỉ làm thay đổi giả thuyết của giới khoa học về não bộ mà còn mở ra những góc nhìn mới về bộ não và hệ miễn dịch của não. Điều này dấy lên hi vọng tìm ra cách chữa trị cho các bệnh lý của não như Alzeimer’s. Trưởng nhóm nghiên cứu, GS Kipnis chia sẻ: “Tôi mong có nhiều hơn và nhiều hơn nữa các phòng thí nghiệm nghiên cứu vai trò của các mạch bạch huyết ở não trong các bệnh lý mà họ đang nghiên cứu” [4].

Tác giả: Kim Tô (Nghiên cứu sinh tại ĐH Missouri, Hoa Kỳ)

Tài liệu tham khảo: