Trích dẫn là việc tham chiếu tới các nguồn đã hoặc chưa được phát hành mà bạn có sử dụng để lấy thông tin trong bài nghiên cứu của mình. Nguồn trích dẫn có thể đến từ sách, báo, tạp chí, trang web... Tùy việc áp dụng phương pháp trích dẫn nào mà danh mục trích dẫn (danh mục tham khảo) sẽ có cấu trúc khác nhau.
Bài viết dưới đây sẽ giới thiệu một số hình thức trích dẫn phổ biến trong các nghiên cứu khoa học và cấu trúc cũng như cách sử dụng chúng trong các tình huống cơ bản. Lưu ý là trong một bài nghiên cứu, nên sử dụng thống nhất một kiểu trích dẫn.
APA
APA (American Psychological Association) là kiểu trích dẫn ra đời năm 1929 bởi một nhóm các nhà tâm lý học, nhân chủng học và quản lý kinh doanh, kiểu trích dẫn này nhấn mạnh vào tên tác giả và thời gian công bố tác phẩm.
Cấu trúc cơ bản của kiểu trích dẫn APA
Họ tác giả, chữ cái đầu tên tác giả. (Năm phát hành). Tên tác phẩm. Địa điểm phát hành: Đơn vị phát hành. Nguồn URL
Ví dụ: Baxter, C. (1997). Race equality in health care and education. Philadelphia: Ballière Tindall.
Danh mục tham khảo theo kiểu APA phải đáp ứng các yêu cầu:
- Nằm chính giữa, cuối cùng của bài báo.
- Sắp xếp theo thứ tự ABC tên của tác giả (hoặc tên tác phẩm nếu không rõ tác giả, trong trường này các mạo từ “a, an, the” được bỏ qua. Nếu trích dẫn nhiều tác phẩm của cùng tác giả, sắp xếp theo năm phát hành. Nếu phát hành cùng năm, sắp xếp theo thứ tự ABC của tên tác phẩm.
- Chứa danh sách đầy đủ tất cả các tham chiếu đã được dùng trong bài nghiên cứu (in-text).
Cách trích dẫn ngay trong bài viết
Trích dẫn ngay trong bài viết (in-text) thường được dùng với các câu trích dẫn trực tiếp hoặc tóm tắt ý của tác giả trong tác phẩm gốc. Các trích dẫn này phải khớp với trích dẫn đầy đủ trong phần danh mục tham khảo, gồm họ tác giả cùng năm phát hành tác phẩm. Ví dụ: Mitchell (2017) nói rằng...
Cấu trúc kiểu trích dẫn này còn phụ thuộc vào việc câu trích dẫn là trực tiếp hay được tóm tắt ý.
Trích dẫn trực tiếp phải gồm câu trích dẫn và số trang của câu đó trong tác phẩm gốc. Ví dụ: (Mitchell, 2017, p.105)
Trích dẫn tóm tắt ý không cần đưa số trang. Ví dụ (Mitchell, 2017)
- Các trường hợp nhiều tác giả
- Hai tác giả: Dùng “và” hoặc “hoặc” giữa tên tác giả. Ví dụ: Mitchell và Smith (2017) hoặc (Mitchell & Smith, 2017)
- Ba, bốn hoặc năm tác giả: Lần đầu trích dẫn ghi tên đầy đủ các tác giả theo cách trên, từ các lần sau chỉ cần ghi tên tác giả đầu tiên là thêm “et al”. Ví dụ: Michell et all (2017)
- Từ sáu tác giả trở lên: Chỉ ghi tên tác giả đầu tiên, theo sau bằng “et al” như ví dụ trên.
- Không rõ tác giả: Thêm tên tác phẩm. Ví dụ: (A guide to citation, 2017). Nếu là tên bài báo trên mạng, trang web… có thể ghi tên bài, ví dụ “APA Citation”, 2017).
MLA
MLA (Modern Language Association) hiện được cho là kiểu trích dẫn được sử dụng nhiều nhất trong nghiên cứu, đặc biệt là lĩnh vực nhân văn và nghệ thuật. Dưới đây là hướng dẫn cơ bản hình thức trích dẫn này trong phiên bản mới nhất của MLA Handbook (xuất bản lần thứ 8).
Cấu trúc cơ bản của kiểu trích dẫn MLA
Họ tác giả, tên tác giả. Tên tác phẩm. Tên tác phẩm bao hàm, các đồng tác giả, lần tái bản/phiên bản, số thứ tự trong chuỗi tác phẩm, nhà phát hành, năm phát hành, địa điểm.
Ví dụ: Mitchell, James A. A Guide to Citation. 2nd ed, My London Publisher, 2017.
Danh mục tham khảo theo kiểu MLA phải đáp ứng các yêu cầu:
- Bắt đầu trên trang mới, nằm ở cuối bài nghiên cứu.
- Sắp xếp theo thứ tự tác giả, nếu không rõ tác giả thì lấy theo tên tác phẩm. Nếu tác giả có nhiều tác phẩm thì xếp theo năm phát hành, nếu cùng năm phát hành thì xếp theo thứ tự ABC của tên tác phẩm.
- Các mục phải cách nhau một dòng trắng.
- Các dòng thứ hai trở về sau của cùng một mục phải được lùi đầu dòng 0.5 inch so với lề.
- Nếu một tác giả có nhiều tác phẩm, tham chiếu đầu tiên phải ghi tên đầy đủ, các tham chiếu sau thay tên bằng “---”.
- Chứa danh sách đầy đủ tất cả các tham chiếu đã được dùng trong bài nghiên cứu (in-text).
Cách trích dẫn ngay trong bài viết
Trích dẫn ngay trong bài viết (in-text) thường được dùng với các câu trích dẫn trực tiếp hoặc tóm tắt ý của tác giả trong tác phẩm gốc. Các trích dẫn này phải:
- khớp với trích dẫn đầy đủ trong phần danh mục tham khảo.
- chứa từ đầu tiên trong phần danh mục tham khảo, thường là học tác giả, số trang hoặc khoảng trang.
- nằm ngay câu trích dẫn hoặc đoạn tóm tắt ý.
Ví dụ: Mitchell nói rằng “...” (189) hoặc (Mitchell 189)
Một số trường hợp khác
- Tác phẩm có 2-3 tác giả: liệt kê tất cả tên cùng số trang.
- Từ 3 tác giả trở lên: chỉ ghi tên tác giả đầu tiên, theo sau bằng “et al”.
- Không rõ tác giả: ghi đầy đủ tên tác phẩm in nghiêng, tên viết gọn nằm trong ngoặc kép hoặc tên bài/trang web trong ngoặc kép thay thế tên tác giả. Ví dụ:
- A Guide to Citation nói rằng “...” (189) hoặc (A Guide to Citation 189).
- “MLA Citation Guide” nói rằng “...” (189) hoặc (“MLA Citation Guide” 189).
- Tác giả có nhiều tác phẩm: ghi thêm tên tác phẩm, ví dụ (Mitchell, A Guide to Citation 189).
- Tác giả có cùng họ, ghi thêm chữ cái đầu của tên, ví dụ: (J. Mitchell 74) và (M. Mitchell 35-37).
Havard
Havard là hình thức trích dẫn khá giống với APA, thường được dùng trong các ngành nhân vân. Ví dụ:
Brick, J 2006, Academic culture: a student’s guide to studying at university, National Centre for English Language Teaching and Research, Sydney.
Chicago và Turabian
Chicago và Turabian là kiểu trích dẫn được Chicago University Press phát hành từ năm 1906. Hình thức trích dẫn này có 2 loại cơ bản là (1) kiểu dùng cho danh mục tham khảo (thường dùng trong các ngành nhân văn) và (2) kiểu dùng cho trích dẫn trong văn bản, sau đó trích dẫn trong danh mục (thường dùng trong các ngành khoa học xã hội, vật lý, tự nhiên).
Ví dụ kiểu trích dẫn (1): Michael Pollan, The Omnivore's Dilemma: A Natural History of Four Meals (New York: Penguin, 2006), 99–100.
Ví dụ kiểu trích dẫn (2): trích dẫn trong văn bản (Pollan 2006, 99-100) và trích dẫn trong danh mục Pollan, Michael. 2006. The Omnivore’s Dilemma: A Natural History of Four Meals. New York: Penguin.
IEEE
IEEE (Institute for Electrical and Electronics Engineers) là kiểu trích dẫn của tổ chức cùng tên, gồm các nhánh về kỹ thuật, khoa học máy tính và công nghệ thông tin. Kiểu trích dẫn này gồm trích dẫn trong văn bản với các con số nằm trong ngoặc vuông và xếp thứ tự trong danh mục cũng theo số chữ không phải bảng chữ cái.
Ví dụ: trích dẫn trong văn bản: “This thoery was first put forward in 1987” [1], trích dẫn trong danh mục [1] B. Klaus and P. Horn, Robot Vision. Cambridge, MA: MIT Press, 1986.
Vancouver
Vancouver là kiểu trích dẫn cũng sử dụng số như IEEE và thường được dùng trong các nghiên cứu khoa học và y tế. Một số nguyên tắc quan trọng khi sử dụng kiểu trích dẫn này:
- Số thứ tự trong danh mục tham khảo lần lượt theo thứ tự xuất hiện trong bài, nếu bài viết lặp lại trích dẫn thì dùng lại số trước đó.
- Dùng số Ả rập (1 - 9) và có thể dùng với ngoặc vuông, ngoặc tròn hoặc chỉ số trên, miễn là phải đồng nhất.
Ví dụ:
1. O'Campo P, Dunn JR, editors. Rethinking social epidemiology: towards a science of change. Dordrecht: Springer; 2012. 348 p.
Việc sử dụng hình thức trích dẫn nào còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố khác nhau, như tạp chí mà bạn định gửi bài báo hay giáo sư/trường sẽ nhận luận văn của bạn… Tuy vậy, dưới đây là gợi ý về các cách trích dẫn thường dùng theo ngành.
Nhân chủng học/Anthropology - Chicago
Luật và pháp lý/Law & Legal Studies - Bluebook, Maroonbook hoặc ALWD
Lịch sử nghệ thuật/Art History - Chicago hoặc Turabian
Ngôn ngữ học/Linguistics - APA, MLA hoặc LSA
Quản lý nghệ thuật/Arts Management - Chicago
Văn học/Literature - MLA
Sinh học/Biology - CSE
Toán học/Mathematics - AMS
Kinh doanh/Business - APA, Chicago hoặc Harvard
Y dược/Medicine - AMA hoặc NLM
Hóa học/Chemistry - ACS
Âm nhạc/Music - Turabian hoặc Chicago
Truyền thông/Communications - MLA
Triết học/Philosophy - MLA hoặc Chicago
Khoa học máy tính/Computing Science - Chicago
Vật lý/Physics - AIP
Tội phạm học/Criminology - APA hoặc Chicago
Khoa học chính trị/Political Science - APSA
Giáo dục/Education - APA
Tâm lý học/Psychology - APA
Lịch sử/History - Chicago hoặc Turabian
Tôn giáo/Religion - MLA hoặc Chicago
Nghiên cứu quốc tế/International Studies - APA, APSA, hoặc Chicago
Xã hội học/Sociology - ASA
Báo chí/Journalism - AP hoặc APA
Nhà hát/Theater - MLA hoặc Chicago
Tài liệu tham khảo:
Citation Style Guide, University Library. https://subjectguides.library.american.edu/c.php?g=175008&p=1154150 [Truy cập lúc 16:20, GMT+7, 23.07.2018]
APA Citation Guide, Mendeley. https://www.mendeley.com/guides/apa-citation-guide [Truy cập lúc 17:48, GMT+7, 23.07.2018]
MLA Formatting and Style Guide, Purdue Online Writing Lab. https://owl.english.purdue.edu/owl/resource/747/01/ [Truy cập lúc 15:08, GMT+7, 23.07.2018]
Citation Styles: APA, MLA, Chicago, Turabian, IEEE: IEEE Style, University of Pittsburgh. https://pitt.libguides.com/ [Truy cập lúc 15:45, GMT+7, 23.07.2018]
